Wie de bakkerswinkel van Dick ten Broeke in Lochem binnenstapt, waant zich in de sfeer van vroeger. De bakkerij viert dit jaar haar honderdjarig bestaan. In de winkel is vrijwel niets veranderd, maar achter deze traditionele uitstraling gaat een modern bedrijf schuil. De bakkerij en het assortiment zijn helemaal van deze tijd. ‘Onze nostalgische uitstraling in combinatie met uitstekende producten bieden ons bestaansrecht’, zegt Dick ten Broeke.
In dit pand heeft altijd al een bakkerij gezeten, vertelt bakker Dick ten Broeke trots. ‘In oktober 1917 opende mijn opa Gerrit ten Broeke een bakkerij aan de Zutphenseweg. Hij stierf in 1936 op jonge leeftijd aan de gevolgen van een longontsteking. Mijn vader Derk was toen 19 jaar oud. Het was crisistijd en er werd niet gevraagd of hij wel in de bakkerij wilde werken; hij had geen keus en ging samen met zijn zus en zijn moeder in het bedrijf aan de slag.’
Het lukte hen om het hoofd boven water te houden en zowel de crisis als de oorlog goed door te komen. Al was dat zonder gedegen opleiding best moeilijk. ‘Veel verschillende soorten brood werden niet verkocht’, weet Ten Broeke. ‘Ooit kwam er een Haagse familie in de winkel die graag volkoren wilde hebben, maar mijn vader had geen idee hoe hij dat moest maken. Dat kan ook niet zomaar zonder vakkennis.’
Zijn vader is altijd blijven bezorgen bij de boeren in het buitengebied. ‘Dat leverde veel goodwill op. Zelfs nu hebben we daardoor nog veel klanten uit dit gebied.’ Tijdens het bezorgen kwam Derk in contact met Bertha, met wie hij in 1950 trouwde. ‘Mijn moeder was de verkoopster in de familie’, blikt Dick terug. ‘Ze had een enorme mensenkennis en door haar liep de winkel uitstekend. Ze is al vijftien jaar geleden overleden, maar veel klanten praten nog steeds over ‘tante Bertha’. Ze is nog steeds een begrip.’
In tegenstelling tot zijn vader kreeg Dick wél een gedegen bakkersopleiding. ‘Al vanaf mijn zesde wist ik dat ik de bakkerij in wilde. Na mijn studie in Wageningen werkte ik bij verschillende bakkerijen, en in 1978 ging ik in het bedrijf van mijn ouders aan de slag. Een jaar later nam ik de zaak over.’
Dick ten Broeke
Nieuwe start
Onder zijn leiding werden allerlei veranderingen doorgevoerd. De kruidenierswaren, die toen nog werden verkocht, gingen eruit. Brood en banket waren vanaf dat moment de ‘corebusiness’. Dick runde de bakkerij, zijn vader deed de bezorging en moeder Bertha bleef nog lang verantwoordelijk voor de winkel. ‘Mijn ouders hebben altijd meegeholpen en vonden het prachtig om de ontwikkeling van het bedrijf te zien. Ik nam ze ook mee naar beurzen, waar ze echt hun ogen uitkeken.’
Ook liet Ten Broeke een nieuwe bakkerij bouwen met een banketafdeling en begon hij aan derden te verkopen. ‘We leveren onder meer aan een kleine supermarkt waar mensen met een beperking werken, en we verkopen speciale broden aan de horeca. Maar nog steeds vormt de winkel 90 procent van onze omzet. We hebben veel vaste klanten, van wie de meesten in Lochem wonen. Er zijn families die al honderd jaar bij ons in de zaak komen, en daarnaast trekken we ook steeds meer nieuwe klanten, waaronder steeds meer toeristen.’
In dit pand heeft altijd al een bakkerij gezeten, vertelt bakker Dick ten Broeke trots.
Overdag bakken
Het bakproces is in de loop der jaren wel veranderd. ‘We maken nu gebruik van rijsonderbrekers en ons brood heeft een laag gistpercentage. Daardoor zit het tegen zuurdesem aan’, aldus de ondernemer, die het prettig vindt dat er niet meer ’s nachts gewerkt hoeft te worden. ‘Zo hebben mijn personeel en ik sociaal gezien een beter leven.’
Een goed werkklimaat voor zijn medewerkers vindt hij sowieso heel belangrijk. ‘Ik probeer het werk ook zo makkelijk mogelijk te maken. Doordat ik zelf op de werkvloer sta, weet ik hoe fijn en belangrijk hefkiepers en liften zijn, bijvoorbeeld voor de planeetmenger. Deze machine wordt iedere dag gebruikt. Waarom zou je jezelf en je personeel dan niet ontlasten? Met een kleine investering kun je het werk veel gemakkelijker maken. Bovendien houd je zo je personeel heel.’ Dat resulteert in zeer trouwe medewerkers. ‘Sommigen zijn al meer dan 25 jaar in
dienst en we hebben vrijwel geen ziekteverzuim. Laatst kreeg ik een telefoontje van de arbodienst. Ze hadden al in geen acht jaar tijd een ziekmelding van ons gekregen, en vroegen zich af of dat wel klopte. Mensen vinden het prettig om hier te werken. Er heerst een goede sfeer en we hebben een gezellig team.’
Traditioneel
Ondanks alle vernieuwingen in de bakkerij heeft Ten Broeke besloten om niets aan de uitstraling van de winkel te veranderen. ‘We hebben wat kleine aanpassingen gedaan en een koeltoonbank geplaatst, maar de winkelruimte is in tact gebleven. Op tekeningen die ik bij de gemeente heb opgevraagd, is te zien dat er aan het winkelgedeelte in al die tijd helemaal niets is veranderd. Ooit keek een vertegenwoordiger mijn winkel rond en voorspelde dat het over vijf jaar gebeurd zou zijn met mijn bedrijf. Dat zullen we nog wel eens zien, antwoordde ik. En nu, jaren later, is de bakkerij nog steeds vitaal.’
Hij heeft een duidelijke filosofie om de nostalgische uitstraling in tact te laten. ‘We zitten op een C-locatie en om de klanten toch naar ons toe te trekken, moeten we uniek zijn, zowel qua product als qua winkel. Moderne winkels zijn er al genoeg; juist met onze traditionele winkel kunnen we ons onderscheiden. Onze uitstraling wordt door onze klanten erg gewaardeerd. Al brengt de kleine oppervlakte ook beperkingen met zich mee. Vaak staan mensen buiten te wachten, en ik zou bijvoorbeeld graag chocolade en marsepein verkopen, maar daar is geen ruimte voor.’
Worteltaart is een van de hardlopers van bakkerij Dick ten Broeke.
Assortiment
Wie denkt dat in de traditionele winkel een traditioneel assortiment wordt verkocht, heeft het mis. ‘We hebben een uitgebreid assortiment speciale broden. Ik vind het leuk om nieuwe producten te ontwikkelen en mijn klanten te blijven verrassen, en dat wordt gelukkig gewaardeerd.’ Door het aanbod speciale broden ziet hij zelfs de verkoop van het reguliere wit en bruin brood teruglopen. ‘Zo’n 20 procent van de omzet komt uit de verkoop van speciale broden, waarbij vooral het desembrood en meergranen populair zijn.’
Voor al zijn producten geldt dat goede grondstoffen het uitgangspunt zijn. ‘Ik wil wel graag lokale producten maken, maar alleen als de kwaliteit van de grondstoffen goed is. Zo betrekken we ons spelt bijvoorbeeld van de lokale boer Jan Steverink uit Silvolde.’
Jubileum
Het honderdjarige bestaan wordt dit jaar groots gevierd. ‘Ik ben een wielrenliefhebber en heb onlangs een speciale 100-kilometertocht door de Achterhoek georganiseerd. De opbrengst is bestemd voor jeugdwielrenners, en de deelnemers krijgen allemaal een coupon voor een besteding in de winkel.’ In oktober, de maand van de oprichting, is het groot feest in de winkel en de bakkerij. Er zijn dan allerlei jubileumaanbiedingen en er worden open dagen georganiseerd.
Ook denkt Ten Broeke na over een attentie voor zijn klanten. ‘Een vertegenwoordiger opperde om een ‘terug-blik’ te doen, een trommel met daarop oude foto’s van de bakkerij. Maar dat vond ik een beetje oubollig. Ik kijk liever naar de toekomst dan naar het verleden. Toen een klant binnenkwam met de vraag of wij het brood in zijn broodzak wilden doen, bedacht ik dat dat een mooi cadeau zou zijn. We willen broodzakken laten bedrukken met een bepaalde tekst erop. Deze zakken zijn hip en toekomstgericht. Het brood blijft er goed in bewaard; de korst blijft knapperig en ze zijn goed voor het milieu.’
Ondanks de traditionele uitstraling van de winkel is de bakkerij heel modern.
Milieu
Aandacht voor het milieu vindt de ondernemer heel belangrijk. ‘Om de plastic draagtassen te vervangen hebben we speciale jute tassen ontwikkeld, en inmiddels loopt bijna iedereen in Lochem met onze tas rond. Ik vind het belangrijk om aan het milieu te denken en geen plastic te verspillen. In het verleden kwamen klanten wel eens drie keer per dag in de winkel en kregen ze drie keer per dag een draagtas mee. Hartstikke zonde.’
Ook op andere vlakken besteedt de ondernemer aandacht aan duurzaamheid. ‘We hebben zonnecollectoren op het dak, maken gebruik van ledverlichting, hebben een zonneboiler en we hebben voor zo energiezuinig mogelijke koelingen gekozen.’
Dick ten Broeke is constant bezig met vernieuwing. ‘De vernieuwingen hebben vaak betrekking op het milieu of betere werkomstandigheden en daarnaast moeten ze uiteraard passen bij de traditionele sfeer van de winkel.’
Zo’n 20 procent van de omzet komt uit de verkoop van speciale broden, waarbij vooral het desembrood en meergranen populair zijn.
‘Zolang ik me kan herinneren zijn we al om zes uur open’
Bijzonder is dat bakkerij Dick ten Broeke iedere morgen om 6.00 uur al geopend is. ‘Dat is van oudsher altijd zo geweest’, legt Ten Broeke uit. ‘Toen we vroeger kruidenierswaren verkochten, verkochten we ook sigaretten. Vaak kwamen mensen voor hun werk bij ons sigaretten halen, maar soms namen ze ook wat brood of gebak mee. Toen de sigaretten verdwenen, bleef de belangstelling voor brood en banket. De vroege verkoop vormt best een groot stuk van onze omzet, zo’n 15 procent. We hebben dan geen winkelpersoneel. De bakkers zijn vanaf zes uur aan het werk en als de bel gaat, lopen we naar de winkel. En onderschat het niet; het kan dan soms behoorlijk druk zijn.’
Dit artikel is verschenen in Bakkers Wereld, zie deze link, en foto’s zijn van Jaws Media.
